De Middelburgse Commercie Compagnie (MCC), opgericht in 1720, was een Nederlandse particuliere onderneming. Naast handel op havens aan de Oostzee en de Middellandse Zee hield de onderneming zich bezig met driehoekshandel of trans-Atlantische slavenhandel. Gaandeweg specialiseerde het bedrijf zich in mensenhandel. Van 1732 tot 1803 kocht de MCC 31.095 tot slaaf gemaakte Afrikanen met de bedoeling hen te verkopen in de Caraïben. Na de afschaffing van de handel in slaafgemaakten door de Nederlandse regering bouwde de onderneming voornamelijk schepen in opdracht. Het bedrijf werd in 1889 officieel beëindigd.
Overdracht archief
Na opheffing van de onderneming werd het archief overhandigd aan de Provinciale Bibliotheek van Zeeland, die het na enkele jaren overdroeg aan het Rijksarchief in Zeeland. Het Rijksarchief in Zeeland fuseerde in 1999 met de gemeentearchieven van Middelburg en Veere tot het Zeeuws Archief. Het Zeeuws Archief draagt zorg voor het beheer van het archief van de MCC en maakte het archief online toegankelijk voor het publiek. Uitgebreide informatie over de geschiedenis van het archief is te vinden in de inleiding van de archiefinventaris.
Inventaris
Archivaris W.S. Unger (1889-1963), Rijksarchivaris in Zeeland, begon de inventarisatie van het archief van de MCC in 1945. De gedrukte inventaris ‘Het archief van de Middelburgsche Commercie Compagnie’ verscheen in 1951.
Na publicatie van de inventaris werd ‘Middelburgse Commercie Compagnie’ afgekort tot MCC de gangbare benaming van het bedrijf. Tot die tijd stond de onderneming bekend als ‘Commercie Compagnie van Middelburg’. Het logo met de letters ‘CCM’ is alom aanwezig in de archiefstukken.
Werelderfgoed
De documenten in het archief van de MCC brengen de trans-Atlantische handel in tot slaaf gemaakte Afrikanen minutieus in beeld. Deze gedetailleerdheid en daarnaast de compleetheid en de goede conditie van het archief hebben de UNESCO doen besluiten het archief van de MCC op de werelderfgoedlijst voor documentaire werken te plaatsen. Sinds mei 2011 is het archief van de MCC opgenomen in het Memory of the World Register.
Digitalisering
Het Zeeuws Archief heeft het complete archief van de MCC in 2012-2015 gedigitaliseerd. De digitalisering van het volledige, 100 strekkende meters tellende archief van de MCC resulteerde in circa 320.000 scans die alle sindsdien raadpleegbaar zijn in de online archiefinventaris. De digitalisering is mede mogelijk gemaakt door Metamorfoze, Nationaal Programma voor het Behoud van het Papieren Erfgoed.
Omdat het online aanbieden van een archief niet automatisch meer bezoekers tot gevolg heeft, nam het Zeeuws Archief het besluit één van de driehoeksreizen uit het archief te presenteren in de vorm van deze blog.
Van dag tot dag in 2013-2015
De weblog over de reis van het schip de Eenigheid werd dag voor dag gepubliceerd van 1 oktober 2013 tot en met 25 maart 2015. Gedurende anderhalf jaar volgden bezoekers de gebeurtenissen aan boord, op de dag af 252 jaar geleden. Tijdens de periode van publicatie hebben zo’n 52.000 bezoekers uit binnen- en buitenland een bezoek gebracht aan de blog.
Nationale herdenking in 2014
De nationale herdenking ‘200 jaar Afschaffing Slavenhandel’ werd zaterdag 14 juni 2014 gehouden in Middelburg. De blog over de reis van het slavenschip de Eenigheid maakte onderdeel uit van het herdenkingsprogramma.
Mensenrechtenraad 2015
Op uitnodiging van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties heeft het Zeeuws Archief het archief van de MCC en de weblog over de reis van de Eenigheid gepresenteerd in de 28e sessie van de raad in Genève in maart 2015.
Online expositie
Van de reis van de Eenigheid maakte het Zeeuws Archief in 2017 een online expositie op het platform van Google Arts & Culture. De expositie getiteld ‘Handelaar in slaven’ werd in 2019 bekroond met de Juryprijs van de Geschiedenis Online Prijs. De jury prees het Zeeuws Archief vanwege de manier waarop het “op basis van kennis en historische bronnen op neutrale wijze een boeiend, en tegenwoordig ook controversieel, verhaal vertelt”.
De Grote Suriname-tentoonstelling
Het Zeeuws Archief leverde in 2019 een bijdrage aan De Grote Suriname-tentoonstelling in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Aan de hand van archiefstukken uit het archief van de MCC werd in de tentoonstelling de geschiedenis van de trans-Atlantische mensenhandel belicht. Ook de video over deze weblog en archiefstukken van de reis van de Eenigheid waren te zien. De expositie van de Nieuwe Kerk werd vanwege succes verlengd en trok vanaf oktober 2019 in vijf maanden tijd ruim 150.000 bezoekers.
