Den 28 dito klaagde mij Jan Minkenveld, onse schipper, leggende doen voor ’t fortres Chama, over pijn in al zijn leden, was braakagtig, bevond een febris intermittens, afgaande koorts, versocht om een dosis laxeerpillenpillulae purgantes dewijl hij seide een tegensin te hebben om poeders te gebruiken, gaf hem 5 pillen die hij seer dikmaals van mij reets gebruikt had en die hij segt seer gemakkelijk voor hem te zijn (voorsch. 12), ordonneerde vervolgens ’t navolgende mengselmixtura, dewijl ’t braken en de koortsen sig meer verheften en doordien ik op mijn versoek hem tot geen fometijf konde bewegen (voorsch. 13), lag mede twee hooftplaasters doordien sterk klaagde over pijn in ’t hooft maar ’tgeen mijns dunkens door de koorts wierd teweeggebragt, waardoor hij in de koortsaanvalparoximus als raaskalde, kookte hem doe van de phitisana (voorsch. 14) waarvan ik hem na sijn genoegen liet drinken.
R/ Misce fac pillulae n. quinque [meng en maak vijf pillen], in watersugt, in gonnorhea ’s avonts als men na kooij deselve in te neemen.
- Extractum catholicum [panacee, algemeen geneesmiddel]: gr. XII
- Resina jalappae [hars van jalappawortel]
- Mercurius dulcis [zoete kwik, calomel, kwikchloruur]: gr. VI ana
- Oleum anisi [anijsolie]: Gutta, mv. guttaedruppelguttae II
- ℈ scrupel = 20 grein, dus ongeveer 1,3 g
- ʒ drachme = 3 scrupel, dus ongeveer 4 g
- ℥ uncia = ons = 8 drachmen, dus ongeveer 31 g
- ß = ½ van de gegeven hoeveelheid
- āā en ān: en ānn = ana (Gr.) neem van elk evenveel
Voorschrift 13
R/ Misce fac mixtura cardialga [meng en maak een mengsel tegen heftige pijn in de maagstreek], in braaking alle 3 uuren een teekopje vol.
- Aqua melissae [melissethee]
- [Aqua] menthae [muntthee]: ℥ III
- [Aqua] prophilactica: ℥ I
- Diascordium Fracastorii [opiumbevattend kruidenmengsel als likkepot volgens of Hieronymus Fracastorius(een arts in Trente, 15e/16e eeuwGirolamo Fracastoro]: ℥ I
- Oculi cancri [kreeftsogen, concrementen uit de maag van rivierkreeften]
- Corallum rubrum [rood koraalmos, koortsdempend]: ana ℥ I
- Sal prunellae [prunellezout, gesmolten salpeter]: ℈ II
- Spiritus nitri dulcis [spiritus aetheris nitrox, ethylnitriet]: Gutta, mv. guttaedruppelguttae XX
- ℈ scrupel = 20 grein, dus ongeveer 1,3 g
- ʒ drachme = 3 scrupel, dus ongeveer 4 g
- ℥ uncia = ons = 8 drachmen, dus ongeveer 31 g
- ß = ½ van de gegeven hoeveelheid.
- āā en ān: en ānn = ana (Gr.) neem van elk evenveel
Voorschrift 14
R/ Misce fac phitisana [meng en maak een gerstedrank], in koortsen voor de dorst te gebruiken.
- Aqua hordei [gerstewater]: uncias quatuor
- Cornu cervi rasparati [geraspte gebrande hertshoorn]: pugillos duos
- Radix liquiritiae [radix liquiritiae; zoethoutwortel]: ℥ I
- Coque quantum satis aquae communis [kook zoveel als nodig in gewoon water]
- Spiritus nitri dulcis [spiritus aetheris nitrox, ethylnitriet]: Gutta, mv. guttaedruppelguttae XXX
- ℈ scrupel = 20 grein, dus ongeveer 1,3 g
- ʒ drachme = 3 scrupel, dus ongeveer 4 g
- ℥ uncia = ons = 8 drachmen, dus ongeveer 31 g
- ß = ½ van de gegeven hoeveelheid.
- pug: = pugillus, mv. pugilli = een greep tussen vinger en duim
